در دنیای صنایع سنگین، جرثقیل‌های دماگ (Demag) نماد دقت، قدرت و قابلیت اطمینان هستند. این غول‌های فولادی برای انجام وظایف حیاتی در کارخانه‌ها، اسکله‌ها و نیروگاه‌ها طراحی شده‌اند. این سیستم پیچیده مکانیکی-الکتریکی، موتورهای قدرتمندی قرار دارند و در قلب این موتورها، قطعه‌ای کلیدی به نام “روتور” می‌تپد. درک کامل روتور جرثقیل دماگ، نه تنها برای تکنسین‌های تعمیر و نگهداری، بلکه برای مدیران عملیاتی نیز جهت بهینه‌سازی هزینه‌ها و جلوگیری از توقف‌های ناخواسته خط تولید، ضروری است.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی استوک
روتور (Rotor) چیست و چه نقش حیاتی در جرثقیل دماگ ایفا می‌کند؟
به زبان ساده، روتور بخش دوار و متحرک یک موتور الکتریکی القایی است. در کنار استاتور (بخش ثابت موتور)، این دو با هم تشکیل یک موتور الکتریکی کامل را می‌دهند که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی (چرخش) تبدیل می‌کند.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی استوک
نحوه کار:
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی استوک
وقتی جریان الکتریکی به سیم‌پیچ‌های استاتور می‌رسد، یک میدان مغناطیسی دوار ایجاد می‌کند. این میدان مغناطیسی، میدان القایی در روتور ایجاد کرده و باعث چرخش آن می‌شود. این چرخش از طریق یک سیستم کوپلینگ و گیربکس، به چرخ دنده‌ها و در نهایت به چرخ‌های حرکت پل (Bridge Drive)، trolley (Trolley Drive) یا درایوهای بالابر (Hoist Drive) منتقل شده و جرثقیل را به حرکت درمی‌آورد.
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی استوک
اهمیت روتور دماگ:
بیشتر بدانید: جرثقیل سقفی استوک
-
تبدیل انرژی: نقش اصلی را در تبدیل انرژی الکتریکی به گشتاور مکانیکی دارد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
دقت حرکت: کیفیت ساخت و تعادل روتور، (مستقیماً بر) روی نرمی و دقت حرکت جرثقیل تأثیر می‌گذارد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
قابلیت اطمینان: یک روتور باکیفیت، ضامن کارکرد بدون وقفه جرثقیل تحت بارهای سنگین و چرخه‌های کاری طولانی است.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
بهره‌وری انرژی: طراحی بهینه روتور باعث کاهش تلفات انرژی و مصرف بهینه برق می‌شود.
بیشتر بدانید: جرثقیل سیم بکسلی
انواع روتور در موتورهای جرثقیل دماگ
جرثقیل‌های دماگ بسته به نوع و کاربرد، از موتورهای مختلفی استفاده می‌کنند که روتور آن‌ها نیز متفاوت است:
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
روتور قفس سنجابی (Squirrel Cage Rotor): این رایج‌ترین نوع روتور در صنعت است. از میله‌های مسی یا آلومینیومی تشکیل شده که در هسته آهنی قرار گرفته و دو طرف آن به وسیله حلقه‌ای短 circuit (اتصال کوتاه) شده‌اند. این طراحی بسیار مستحکم، کم‌هزینه و نیازمند نگهداری کمی است و برای بیشتر کاربردهای جرثقیل ایده‌آل می‌باشد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
روتور سیم‌پیچی شده (Wound Rotor): در این نوع، روتور دارای سیم‌پیچ‌های سه فاز است که انتهای آن‌ها به حلقه‌های لغزان (Slip Rings) متصل می‌شود. این طراحی امکان کنترل جریان و سرعت موتور در هنگام راه‌اندازی را فراهم می‌کند و معمولاً در جرثقیل‌های بسیار سنگین یا کاربردهایی که به گشتاور راه‌اندازی بسیار بالا نیاز است، استفاده می‌شود.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
علائم هشداردهنده خرابی و استهلاک روتور
شناسایی به موقع مشکلات روتور می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی‌تر و پرهزینه جلوگیری کند. مهم‌ترین این علائم عبارتند از:
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
کاهش محسوس گشتاور و قدرت: جرثقیل در بلند کردن بارهایی که قبلاً به راحتی جابه‌جا می‌کرد، ناتوان است یا سرعت حرکت آن به طور غیرعادی کاهش یافته است.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
گرمایش بیش از حد موتور (Overheating): بدنه موتور به شکل غیرمعمولی داغ می‌کند. این می‌تواند ناشی از اتصال کوتاه بین میله‌های روتور، بار بیش از حد یا مشکلات خنک‌کنندگی باشد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
ایجاد صداهای غیرعادی: صداهایی مانند سایش، خراش یا تق تق از درون موتور به گوش می‌رسد که می‌تواند نشان از شکستگی میله‌های روتور، ساییدگی یاتاقان‌ها یا عدم تعادل روتور باشد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
عملکرد نامنظم و لرزش: حرکت جرثقیل نرم نیست و به صورت پرشی یا لرزشی انجام می‌شود. عدم تعادل روتور یکی از دلایل اصلی لرزش است.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
بوی سوختگی: بوی واضح سیم یا عایق سوخته نشان از داغ شدن بیش از حد سیم‌پیچ‌ها یا میله‌های روتور دارد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
-
افزایش مصرف برق: بدون تغییر در عملیات، مصرف انرژی جرثقیل افزایش می‌یابد که نشان از کاهش راندمان موتور دارد.
بیشتر بدانید: موتور گیربکس جرثقیل
- خطاهای مکرر درایو یا مدار فرمان: سیستم کنترل جرثقیل به دلیل نوسانات جریان یا مشکلات عایق‌بندی، خطا می‌دهد.
بیشتر بدانید: ترولی جرثقیل سقفی
ساخت جرثقیل سقفی تک پل در شهر تهران